مقدمه
در دنیای معاملات رمز ارز‌ها، مفاهیم زیادی برای مدیریت بازار و ایجاد تعادل وجود دارد. یکی از مفاهیم مهم، فاندینگ ریت (Funding Rate) یا “نرخ تأمین سرمایه” است که نقش کلیدی در معاملات فیوچرز پرپچوال (Perpetual Futures) ایفا می‌کند. در این مقاله، به بررسی دقیق این مفهوم، نحوه عملکرد و اهمیت آن در بازار کریپتو خواهیم پرداخت.
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد‌های آتی (Futures Contracts) تفاوق‌هایی هستند که طی آن خریدار و فروشنده متعهد می‌شوند دارایی مشخصی را در تاریخ معین و با قیمتی از پیش تعیین شده معامله کنند. این قرارداد‌ها دو ویژگی اصلی دارند:
- زمان مشخص تحویل: در این قرارداد‌ها، معامله در آینده انجام می‌شود. این ویژگی به طرفین اجازه می‌دهد تا از قبل برای خرید یا فروش برنامه‌ریزی کنند و ریسک ناشی از تغییرات قیمت را کاهش دهند.
- عدم تحویل واقعی دارایی: قرارداد‌های آتی به تحویل واقعی کالا یا دارایی منجر نمی‌شوند. این قرارداد‌ها بیشتر برای پیش‌بینی قیمت و کسب سود از نوسانات بازار استفاده می‌شوند. معامله‌گران می‌توانند بدون نیاز به خرید واقعی دارایی، تنها با پیش‌بینی صحیح تغییرات قیمت، سود کسب کنند.
در معاملات پرپچوال فیوچرز، برخلاف قرارداد‌های سنتی، تاریخ انقضا وجود ندارد.
یعنی شما می‌تونید تا وقتی مارجین‌تون اجازه میده، معامله رو باز نگه دارید. یه جورایی مثل اینکه زمان رو از معادله حذف کنید و هر وقت خواستید معامله رو ببندید.
فاندینگ ریت چیست؟
فاندینگ ریت یک مکانیزم مالی است که برای کاهش اختلاف بین بازار فیوچرز و اسپات طراحی شده است. این نرخ، هزینه‌ای است که به صورت دوره‌ای بین معامله‌گران لانگ (Long) و شورت (Short) تبادل می‌شود.
- فاندینگ ریت مثبت: وقتی قیمت فیوچرز بالاتر از مارک پرایس (Mark Price) باشد، معامله‌گران لانگ باید به معامله‌گران شورت پرداخت کنند.
- فاندینگ ریت منفی: وقتی قیمت فیوچرز کمتر از مارک پرایس باشد، معامله‌گران شورت باید به معامله‌گران لانگ پرداخت کنند.
نکته مهم این است که صرافی‌ها مستقیماً در این پرداخت‌ها دخالت نمی‌کنند؛ این مبالغ بین کاربران (لانگ‌ها و شورت‌ها) رد و بدل می‌شوند.
یعنی درواقع این وسط هیچ پولی تو جیب صرافی نمیره.
نکته خودمونی: در واقع این مسئله یه جور بازی بین خریدار و فروشنده و یه تنظیم کننده خودکاره. اگه بازار به طور زیادی به یه سمت گرایش پیدا کنه (مثلاً همه برن سمت لانگ)، فاندینگ ریت با اضافه کردن هزینه کاری میکنه که تعادل برگرده. همین سیستم باعث میشه که قسمت فیوچرز و اسپات از هم فاصله زیادی نگیرن و بازار به یه حالت پایدار برسه.
چرا فاندینگ ریت مهم است؟
- تنظیم قیمت: فاندینگ ریت تضمین می‌کند که قیمت فیوچرز به قیمت بازار اسپات نزدیک باشد و از اختلاف زیاد جلوگیری کند. حرف سادَش: بازار رو روی ریل به حالت تعادل نگه میداره که به مقصد درست برسه.
- جلوگیری از سوء استفاده: این مکانیزم از سوء استفاده معامله‌گران با استفاده از اهرم‌های بالا جلوگیری می‌کند.
- شفافیت بازار: فاندینگ ریت می‌تواند نشان‌دهنده احساسات بازار و نقدینگی باشد و اطلاعات مفیدی به معامله‌گران ارائه دهد.
نحوه محاسبه فاندینگ ریت
فاندینگ ریت شامل دو جزء اصلی است:
- نرخ بهره: هزینه‌ای که معامله‌گران برای باز نگه داشتن پوزیشن‌های خود باید پرداخت یا دریافت کنند.
- پرمیوم ایندکس:
- پرمیوم ایندکس نشان‌دهنده اختلاف قیمت بین بازار فیوچرز و اسپات است. این شاخص به صورت درصدی محاسبه می‌شود و به عنوان مبنای اصلی برای فاندبنگ ریت در قرارداد‌های فیوچرز بدون تاریخ انقضا در نظر گرفته می‌شود. اگر این اختلاف مثبت باشد، معمولاً فاندینگ ریت مثبت خواهد بود و اگر منفی باشد، فاندینگ ریت نیز منفی خواهد بود.
مثال عددی از محاسبه فاندینگ فی:
فرض کنید قیمت مارک پرایس (Mark Price) بیت کوین 97000 دلار و قیمت بازار فیوچرز 97100 دلار است. پرمیوم ایندکس به این صورت محاسبه می‌شود:
پرمیوم ایندکس = (قیمت فیوچرز – مارک پرایس) / مارک پرایس
پرمیوم ایندکس = (97100 – 97000) / 97100 = 0.0031 یا 0.31%
فرض کنید فاندینگ ریت 0.01% باشد و شما 0.5 بیت‌کوین در حالت لانگ دارید. مقدار فاندینگ فی که باید پرداخت کنید به شرح زیر است:
فاندینگ فی = فاندینگ ریت x مقدار قرارداد (در مارک پرایس)
فاندینگ فی = (0.01%) * 97000 * 0.5 = 4.85 دلار
بنابراین شما باید 4.85 دلار به معامله‌گران شورت پرداخت کنید. اگر بازار برعکس بود (پرمیوم ایندکس منفی و فاندینگ ریت منفی)، شمابه جای پرداخت، این مبلغ را دریافت می‌کردید.
در صرافی توبیت، فاندینگ ریت به صورت لحظه‌ای تغییر می‌کند و کاربران می‌توانند در بخش Funding/Countdown نرخ فاندینگ را برای هر جفت معاملاتی مشاهده کنند. این هزینه به صورت خودکار از مارجین موجود کسر می‌شود.
این نرخ معمولاً هر 8 ساعت و برای برخی ارز‌ها هر4 ساعت به‌روزرسانی می‌شود و بسته به شرایط بازار ممکن است مثبت یا منفی باشد.
پس حواست باشه:
فاندینگ ریت ثابت نیست و هر ثانیه بر اساس پرمیوم ایندکس تغییر میکنه. پس یه وقت فکر نکنی این عدد همیشه یه چیز مشخصه؛ کاملاً بستگی به وضعیت بازار و نوع ارزی که معامله میکنی داره.
نحوه بررسی فاندینگ ریت در صرافی Toobit
برای مشاهده فاندینگ ریت در صرافی توبیت، مراحل زیر را انجام دهید:
- وارد صفحه معاملات فیوچرز شوید.
- در این صفحه، گزینه “Funding/Countdown” قابل مشاهده است. نرخ فاندینگ به صورت لحظه‌ای و زمان باقی‌مانده تا تسویه فاندینگ فی در این بخش نمایش داده می‌شود.
- با کلیک روی این علامت، پنجره‌ای باز می‌شود که توضیحاتی در مورد فاندینگ فی ارائه می‌دهد.
- همچنین، با انتخاب دکمه “تاریخچه نرخ تأمین سرمایه“، می‌توانید به تاریخچه و زمان‌های تسویه مرتبط با ارز مورد نظر دسترسی پیدا کنید.
نکته:
این نرخ به صورت مستقیم بر اساس جفت ارز معاملاتی انتخاب شده محاسبه می‌شود و ممکن است برای هر جفت متفاوت باشد.
فاندینگ فی از موجودی مارجین معامله‌گر کسر می‌شود و در صورت ناکافی بودن ممکن است به لیکوئید شدن (Liquidation) منجر شود.
نکاتی برای معامله‌گران
- همیشه نرخ فاندینگ را بررسی کنید: پیش از باز کردن پوزیشن، از نرخ فاندینگ مطلع شوید.
- مدیریت مارجین: اطمینان حاصل کنید که مارجین کافی برای جلوگیری از لیکوئید شدن دارید.
- تحلیل روند بازار: از فاندینگ ریت به عنوان شاخصی برای پیش‌بینی روند بازار هم می‌توانید استفاده کنید.
نتیجه‌گیری
فاندینگ ریت یکی از ابزار‌های حیاتی در بازار فیوچرز پرپچوال است که نقش کلیدی در ایجاد تعادل بین قیمت فیوچرز و اسپات دارد. این مکانیزم با ارائه شفافیت و جلوگیری از سوء استفاده به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرند. درک عمیق از این مفهوم و نحوه محاسبه آن می‌تواند به بهبود استراتژی معاملاتی و کاهش ریسک کمک کند.